Άνω και Κάτω Λαψίστα

Άνω και Κάτω Λαψίστα

ano-lapsista
Θέση

Η Άνω και Κάτω Λαψίστα βρίσκονται ΒΔ της πόλης των Ιωαννίνων σε απόσταση 11 και 13 χλμ. αντίστοιχα, χωριά γειτονικά της ίδιας επαρχίας κατά το τμήμα του κάμπου προς το κεντρικό του μέρος.

 

Ιστορικά Στοιχεία

Κατά τους προϊστορικούς χρόνους οι εκτάσεις που βρίσκονται σήμερα τα δύο χωριά καλύπτονταν από δάση δρυός και η μεγάλη λίμνη υπήρχε και τότε. Ο Σχολικός σύμβουλος και συγγραφέας Στ. Κωλέπας στο βιβλίο του «Οι λίμνες των Ιωαννίνων και της Λαψίστας» αναφέρει ότι η λίμνη είναι γνωστή ίσως από τον 8ο π.Χ. αι.. Στις ακτές της λίμνης υπήρχαν ελώδεις εκτάσεις αλλά και πεδινές οι οποίες ήταν οι καλύτερες των Βαλκανίων. Στη λίμνη της Λαψίστας συγκεντρώνονταν όλα τα ψάρια της Παμβώτιδας για την αναπαραγωγή τους, από εκεί λείπανε μόνο τα χέλια τα οποία είχαν και έχουν ένα συγκεκριμένο τόπο αναπαραγωγής, τη θάλασσα των Σαργασών στον Ατλαντικό Ωκεανό. Η λίμνη αποξηράθηκε μεταξύ των ετών 1954 (αρχή έργων αποξήρανσης) και 1958 (ολική αποστράγγιση υδάτων). Η περιοχή Λαψίστας ήταν παλιότερα ανοχύρωτος οικισμός αλλά αργότερα οχυρώθηκε, επίσης έχουν βρεθεί αντικείμενα αρχαία στον εξωτερικό φλοιό της γης ή σε πολύ μικρό βάθος. Ύστερα από έρευνα έχει αναφερθεί ότι η παραπάνω περιοχή κατοικούνταν από ζώα που συναντούμε σήμερα μόνο στη ζούγκλα ή στην έρημο.

Ονομασία

Το όνομα τους σλαβικό κι αυτό, όπως πολλών άλλων χωριών του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, αποτελείται από τη ρίζα λαψ- που σημαίνει καλάμι και την παραγωγική κατάληξη -ίστα τη γνωστή που σημαίνει τον τόπο όπου βρίσκεται το από το θέμα αναφερόμενο πράγμα και συγκεκριμένα εδώ το καλάμι ή τα καλάμια. Πράγματι το χωριό ευρισκόμενο στις όχθες της άλλοτε ομώνυμης λίμνης, είχε πλήθος τέτοιων φυτών σε αυτοφυή κατάσταση. Συνεπώς η ερμηνεία του τοπωνυμίου είναι η πλέον σωστή μη επιδεχόμενη ούτε την παραμικρή αντίρρηση. Λαψίστα λοιπόν θα λέγαμε μεταφράζοντας το όνομα της ακριβώς Καλαμοχώρι ή Καλαμιώνας. Το χωριό και συγκεκριμένα η Κάτω Λαψίστα είναι από τα αρχαιότερα χωριά της Επαρχίας αναφερόμενη στο γνωστό Χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου ΙΊαλαολόγου το πρεσβυτέρου .

Εδώ βρίσκεται και ο ναός του Αγ. Γεωργίου (13ος αι.) με σπάνιες τοιχογραφίες, κηρυγμένο αρχαιολογικό μνημείο.

Νεότερα χρόνια

Τα παραπάνω χωριά διατηρούν τα παλιά τους ονόματα ως τώρα. Οι κάτοικοι τους ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.